Tot de algemene risico's behoren risico's als macro-economische ontwikkelingen en rente-, loon- en prijsontwikkelingen. Daarnaast zijn er onzekerheden over (toekomstig) rijksbeleid en ontwikkelingen in wet- en regelgeving die risico's met zich mee kunnen brengen. Door deze onzekerheden is het op dit moment nog niet goed mogelijk de financiële gevolgen van deze risico's te kwantificeren. Hier hebben alle gemeenten in ons land mee te maken.
Gemeentefonds (Algemene dekkingsmiddelen)
Voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds, de belangrijkste inkomstenbron van de gemeente, geldt normaal gesproken de zgn. “trap op/trap af systematiek”. Dat wil zeggen dat de hoogte van de uitkering fluctueert gekoppeld aan het niveau van (een groot deel van) de rijksuitgaven. Op lange termijn kunnen onze eigen uitgaven bijgesteld worden indien de inkomsten uit het gemeentefonds (naar verwachting) afnemen. Echter een afname kan ook gedurende het begrotingsjaar aan de orde zijn of zelfs met terugwerkende kracht door een afrekening van een eerder jaar. Op het moment dat zich zo’n negatieve bijstelling voordoet en er geen mogelijkheid meer is om de uitgaven in de begroting aan te passen, zal de tegenvaller die daardoor ontstaat ten laste komen van het resultaat en moet er een beroep worden gedaan op het weerstandsvermogen. Ook indien sprake is van een hoogconjunctuur bestaat de kans op het risico van een neerwaartse bijstelling van de algemene uitkering. Bijvoorbeeld omdat de begrotingsbedragen van de ministeries niet volledig tot besteding komen. Dit resulteert dan gedurende het jaar of zelfs achteraf ook in een korting op het gemeentefonds.
Voor de huidige kabinetsperiode is in mei 2022 afgesproken tussen de VNG en de beheerders van het gemeentefonds dat het volume-accres voor de jaren 2022-2025 wordt bevroren. Dit betekent dat er alleen nog een correctie wordt toegepast voor loon-/prijsontwikkeling en de trap-op/trap af systematiek, inclusief het daarbij behorende risico van afrekeningen achteraf, wordt losgelaten. Dit geeft de gemeenten financiële duidelijkheid. Er is overigens altijd het risico dat een kabinet valt en gemaakte afspraken komen te vervallen.
Voor de herverdeling van het gemeentefonds geldt een voorlopig maximaal ingroeimodel van € 37,50 per inwoner in 2025. Na evaluaties en verder onderzoek naar de juistheid van het model, zal mogelijk een verdere herverdeling plaatsvinden. Voor Heusden als voordeelgemeente leidt dit tot een verdere ophoging. Over de hoogte daarvan en het moment waarop aanvullende besluitvorming hierover plaatsvindt, is op dit moment nog niets bekend.
Gelet op bovenstaande is er geen aanleiding om voor de algemene uitkering gemeentefonds op dit moment een risicobedrag op te nemen.
Opvang vluchtelingen Oekraïne
Op 7 maart 2022 heeft het Veiligheidsberaad ingestemd met de opdracht van het kabinet om via de voorzitters van de veiligheidsregio´s de gemeenten te verzoeken opvang op te zetten en te beheren voor vluchtelingen uit Oekraïne die naar Nederland vluchten. We willen Oekraïense vluchtelingen een warme, veilige plek bieden in Heusden. Een plek die het normale leven zo goed mogelijk benadert en die we samen zo lang als nodig kunnen blijven bieden. Het Rijk heeft toegezegd dat kosten gemaakt door gemeenten in het kader van de opvang van vluchtelingen zullen worden vergoed. Deze vergoeding wordt berekend op basis van een vaste normbedrag. Het normbedrag wordt herijkt op basis van een extern onderzoek naar de werkelijke kosten bij gemeenten. Vooralsnog verwachten wij dat het normbedrag toereikend is, echter het risico blijft dat er uiteindelijk toch kosten ten laste van de gemeente komen.